18. Hoe wordt het hangt er+van+af geschreven?

De juiste spelling is: het hangt ervan af.

De regel over een werkwoord plus er (of: 'hier', 'daar' of 'waar') en twee voorzetsels (in het voorbeeld van en af) is als volgt:

> In een werkwoordcombinatie met er en twee voorzetsels, wordt het tweede voorzetsel alleen aan het werkwoord vast geschreven, wanneer het daarbij hoort. Dit voorzetsel blijft dan los van andere combinaties.

Stel uzelf dus eerst de vraag: hoort een van de voorzetsels bij hangen? Ja, af hoort bij hangen. Dus is het ervan afhangen. Als af door de zinsbouw niet aan hangen vast kan, komt het niet aan de andere combinatie vast: ervan af. Het is dus:

Het zal ervan afhangen.
Het hangt ervan af.
Hij zegt dat het er niet van af zal hangen.

Soms geeft een spatie een betekenisverschil. Vergelijk een bos in lopen en schoenen inlopen. Alleen in de laatste betekenis hoort in bij lopen. Vergelijk ook:

1. Hij is daarvanaf gevallen, viel daarvanaf. (letterlijk 'vallen')
2. Hij is daarvan afgevallen, viel daarvan af. (van het dieet)
3. Zij gaat hierbovenop zitten, zit hierbovenop. (letterlijk 'zitten')
4. Zij zal hierover inzitten, zit hierover in. (zich zorgen maken)

Als het werkwoord in de bedoelde betekenis geen voorzetsel heeft, zoals in 1 en 3, komt het voorzetsel niet aan het werkwoord vast. Als het werkwoord in de bedoelde betekenis wel een voorzetsel heeft, zoals in 2 en 4, komt dat voorzetsel wel aan het werkwoord vast. Het voorzetsel blijft los van andere combinaties, ook als het na een werkwoord komt: viel daarvan af, zit hierover in.

Meer informatie over deze taalkwestie is te vinden in de Schrijfwijzer, paragraaf 8.3.5.