Er is een (klein) verschil in gebruik.
arts
persoon die het beroep van geneeskundige mag uitoefenen
De vereniging Artsen zonder Grenzen heeft zich uit dit oorlogsgebied moeten terugtrekken.
dokter
persoon die de geneeskunde mag uitoefenen, aanspreektitel voor arts; ook figuurlijk gebruikt buiten de geneeskunde
Is er een dokter in de zaal?
Op televisie repareerde een tv-dokter een oude beeldbuis.
Omdat dokter ook de aanspreektitel is van een arts, is dokter iets informeler, iets meer spreektaal dan arts. Bij arts ligt het accent op het beroep, bij dokter op de persoon die het beroep uitoefent. Misschien is zo ook te verklaren dat in samenstellingen met specialisaties – waarin het niet om de persoon of de aanspreekvorm gaat – altijd arts wordt gebruikt: dus niet bedrijfsdokter en sportdokter, maar bedrijfsarts en sportarts. Wel komt ook de vorm kinderdokter voor, vooral in de omgang met kinderen (die altijd wat minder formeel is).
Opmerkelijk is dat samenstellingen die beginnen met dit beroep een voorkeur hebben voor dokter. De woorden artsenpraktijk en dokterspraktijk zijn ongeveer even frequent, maar niemand spreekt over een artsadvies, artsjas, artstas of artsverklaring.
Daarnaast lijkt in samenstellingen met ‘dokter’ het accent te verschuiven naar de aanpak of de werkwijze van een arts, zonder dat de bedoelde functionaris ook echt een medicus is. Zo bestaan er bomendokters, computerdokters, huizendokters en waterdokters. Een bomendokter ‘geneest’ in zekere zin nog zieke bomen, en een computerdokter repareert computers, maar een huizendokter maakt huizen niet beter en een waterdokter adviseert waarschijnlijk over watermanagement. Er is blijkbaar een behoefte om ogenschijnlijk minder aantrekkelijke omschrijvingen als ‘adviseur’, ‘reparateur’ en ‘monteur’ te vervangen door ‘dokter’. Daarbij associëren we ‘dokter’ steeds minder met geneeskunde.
Ten slotte: Het woord geneesheer is in onbruik geraakt, vanwege ‘heer’. En een chirurg is meer dan een dokter of arts, omdat hij of zij gespecialiseerd is in specifieke operaties.
