Er is een betekenisverschil.

steil

sterk hellend, sterk omhooggaand; stug
Via een steile trap bereik je de tweede etage.
Zij is altijd heel charmant en stijlvol in de omgang, maar hij heeft een steil karakter.

stijl

manier
Deze bouwstijl wordt gekenmerkt door steil oplopende daken.

Stijl betekent ook 'verticaal onderdeel', zoals in een kozijn, of in bloemen tussen vruchtbeginsel en stempel. Omdat het hier gaat om iets dat omhooggaat of stijgt, wordt in deze betekenis nogal eens steil geschreven, maar steil is een bijvoeglijk naamwoord.

En gebruikt een haarstiliste (of een haarstyliste voor een iets duurder of moderner kapsel) nu een stijltang of een steiltang? Dat hangt er vanaf. Met een steiltang maak je van gekruld haar steil haar. Een steiltang is dus het tegenovergestelde van een krultang. En met een stijltang breng je je haar in stijl. Maar ik breng haar toch ook in stijl wanneer ik van kroeshaar steil haar maak? Klopt. Laten we niet moeilijk doen: gewoon stijltang, en de associatie met steil vergeten.

De variatie ei-ij kent meer woordparen. Voor andere struikelblokken kijkt u bij bereiden / berijden.

De betekenissen overlappen, maar elk woord heeft ook nog een eigen betekenisaccent.

sterrenkijker

verrekijker voor sterren en planeten; iemand die naar de sterren kijkt

In ons mobiel planetarium staan bij helder weer verschillende sterrenkijkers opgesteld.

telescoop

verrekijker voor sterren en planeten; verrekijker voor ander doel

De grootste telescoop ter wereld, in Guizhou in China, heeft een oppervlakte van dertig voetbalvelden.

Nu bleek dat hij al jarenlang zijn overburen had bespioneerd met een telescoop.

Bij beide woorden gaat het om ‘buitenaards kijken’. Maar telescoop wordt ook algemener gebruikt (of misbruikt zoals in laatste voorbeeld). Telescoop betekent letterlijk ‘verrekijker’: tele zoals in ‘televisie’ (ver zien) en scoop zoals in ‘bioscoop’ (het leven zien). Vandaar ook de algemenere betekenis.

En sterrenkijker betekent ook: persoon die sterren kijkt. Iemand kan zelfs als sterrenkijker geboren zijn. Het gaat om dan om een afwijkende hoofdligging: een ‘achterhoofdsligging met de neus naar boven’. De baby kijkt dan direct al naar boven, naar de sterren. Er zijn volwassen sterrenkijkers die zo hun hobby verklaren.

Er is een klein betekenisverschil.

stoep

verhoogd of afgescheiden geplaveid voetpad langs een weg, trottoir
De inwoners van de Jordaan hadden hun straten opgefeurd met 'stoepgroente'.

trottoir

verhoogd of afgescheiden geplaveid voetpad langs een weg, stoep
Het beroemdste trottoir is de Walk of Fame in Hollywood.

voetpad

pad voor voetgangers
Vorig jaar was dit voetpad nog niet zo overwoekerd.

Stoep en trottoir betekenen hetzelfde. Maar een trottoir is doorgaans iets breder: de Walk of Fame noemen we geen stoep. En bij een stoep denken sommigen iets eerder aan trappetjes naar voordeuren of kelders. Maar ook de Amsterdamse grachten hebben trottoirs. Wel doet een trottoir door de Franse herkomst iets luxer aan dan een stoep.

Er is een betekenisverschil.

de stof

materie, textiel
Wat is eigenlijk de werkzame stof in xtc?
Deze stof is geschikt voor een luchtige jurk.

het stof

in de lucht voorkomende kleine deeltjes, vuil
Toen we na een halfjaar thuiskwamen, lag het stof overal op de meubels.

Bij een aantal woorden geeft het lidwoord betekenisverschil. Voor andere min of meer bekende voorbeelden kijkt u bij de blik / het blik.

Er is een betekenisverschil.

stromeloos

zonder doel
Hij zat daar maar stromeloos te zitten, geen afspraken voor vanavond en niets op de tv.

stroomloos

zonder stroom
Gisteravond waren alle huizen in deze straat stroomloos.

Voor meer woordparen waarbij een e tot een betekenisverschil kan leiden, kijkt u bij bandeloos / bandloos.

Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in stijl.

Sommige beroepsaanduidingen hebben een meervoud op -lieden en op -lui. Beide vormen zijn goed. Wel is er stijlverschil. De vorm met -lui doet wat ouderwets aan, maar ook de vorm met -lieden is al wat verouderd; stuurmannen is meer hedendaags, en dan natuurlijk ook stuurvrouwen.

Voor andere woorden met een meervoud op -lieden en -lui kijkt u bij ambachtslieden / ambachtslui.

Er is een betekenisverschil.

sympathiek

aardig, innemend
Achter dat sympathieke gezicht schuilt een kille moordenaar.

sympathisch

medische term voor een deel van ons zenuwstelsel
Het symphatisch zenuwstelsel zorgt er onder andere voor dat het hart sneller klopt bij hoge activiteit.

Het onderscheid -iek / -isch veroorzaakt ook bij fysiek / fysisch een betekenisverschil. Zo ook bij excentriek / excentrisch. Maar er is geen verschil in betekenis tussen melancholiek en melancholisch en tussen komiek en komisch. Overigens kent niet elk stamwoord beide vormen; we kennen naast ludiek niet ludisch, en naast rustiek niet rustisch.

Er is een betekenisverschil.

taiga

noordelijkste zone waar nog naaldbomen groeien, grenzend aan de toendra
De taiga beslaat grote delen van Canada, Scandinavië en Rusland.

toendra

boomloze zone tussen de toendra en het poolgebied
Er bestaat niet alleen een polaire toendra. Kenners spreken ook over een 'alpine toendra' hoog in de Alpen.

Er is een klein betekenisverschil.

tapijt

geweven, gevlochten of geknoopt kleed; stoffen vloerbedekking
Je kunt dit Perzisch tapijtje ook als tafeltapijt gebruiken.

In ons vorige huis hadden wij tapijt, maar nu hebben we parket.

vloerkleed

geweven, gevlochten of geknoopt kleed voor op de vloer
Deze oude vloerkleden kunnen we mooi gebruiken als schaatsers moeten klunen.

Als u parket op de vloer hebt en daarop een tapijt, kunt u ook een mooie zin maken met een ouder woord voor tapijt. U hoeft in parket dan alleen maar twee letters van plaats te laten wisselen: Op het parket ligt een mooi karpet. Zie ook karpet / parket.

Er is een betekenisverschil.

te goed

te ontvangen, te vorderen
Ik heb nog iets van je te goed.

tegoed

positief saldo
Ik heb nog een tegoed bij de bank.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is een betekenisverschil.

te kort

gaat over lengte en tijdsduur
Ik had tijd te kort.

tekort

negatief saldo; gebrek
Het tekort is nog verder opgelopen.
Zijn tekorten zijn niet op de vingers van een hand te tellen.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is een betekenisverschil.

te meer

bijkomend, extra
Dit is een reden te meer om het niet te doen.

temeer

vooral ook
Door de dalende export wordt de situatie ernstig, temeer omdat de binnenlandse productie op hetzelfde peil blijft.

Het woordje temeer wordt vaak gevolgd door omdat of daar als aankondiging van een reden. De notatie met spatie komt ook voor in eens te meer, des te meer, zoveel te meer. De spatie staat misschien vreemd, maar die staat ook in des te beter, zoveel te beter.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is een betekenisverschil.

te veel

meer dan nodig
Het te veel betaalde is teruggestort.

teveel

overschot
Een teveel kan ook schadelijk zijn.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in spelling.

Beide varianten voor televisie zijn goed. Er zijn meer afkortingen die een notatie als afkorting en als letteruitspraak kennen. Voor een overzicht van deze woordparen kijkt u bij beha / bh.

Er is een betekenisverschil.

tegemoetkomen aan

inwilligen, toegeven
De directie komt tegemoet aan de eisen van de vakbond.

tegemoetkomen in

vergoeden
Het gaat om veel geld, maar deze instantie zal ons tegemoetkomen in de kosten.

Tegemoetkomen in de betekenis 'inwilligen' of 'toegeven' wordt ook zonder aan gebruikt: China komt Korea tegemoet.

Er is een betekenisverschil.

teint

gelaatskleur, huidkleur (uitspraak tèènt)
Verslapte huid en vale teint? Ga gewoon op tijd slapen.

tint

kleurschakering
U kunt de kleuren van een afbeelding ook beperken tot de tinten van één kleur.

Het Franse teint geeft een fijnere nuancering aan van de huidkleur. Overigens wordt tint ook wel gebruikt in de betekenis 'teint', maar dat vinden kenners beneden hun stand. Tint kan ook figuurlijk worden gebruikt in de betekenis 'zweem, vleugje': Het draaiorgel gaf een feestelijk tintje aan de regionale ecomarkt. De beide woorden in één zin: Als je blush aanbrengt is het resultaat afhankelijk van de tint en je teint.

Er is een betekenisverschil.

tekenen

iets waardoor een gevoel, feit enz. met de zintuigen is waar te nemen
Sommige schoonheidsproducten proberen de tekenen van veroudering te verbergen.

tekens

symbolen, signalen
Ken jij de tekens voor de gulden en de frank nog?

Voor meer woorden met een meervoud op -en en op -s waarbij er sprake is van een betekenisverschil kijkt u bij curatoren / curators. Doorgaans is er geen betekenisverschil, maar kan er wel een stijlverschil zijn, zoals handelaars / handelaren. Voor meer voorbeelden daarvan kijkt u bij aardappelen / aardappels.

Er is een betekenisverschil.

ten einde

tot afsluiting brengen
Hij bracht het karwei snel ten einde.

teneinde

om
Teneinde een epidemie te voorkomen.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is een betekenisverschil.

ten minste

op zijn minst
Ten minste houdbaar tot datum vermeld aan bovenzijde.

tenminste

althans, in elk geval
Teken in, als je tenminste interesse hebt.
Dat is tenminste iets!

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

Er is een betekenisverschil.

ten slotte

tot slot
Ten slotte zei hij niets meer.

tenslotte

welbeschouwd, per slot van rekening
Je bent tenslotte maar één keer jong.

In een enkel geval betekenen twee woorden aaneen iets anders dan wanneer er een spatie tussen staat. Voor een lijst met woordparen waarbij een spatie betekenisverschil geeft, kijkt u bij achter elkaar / achterelkaar.

De woorden verschillen in betekenis.

terpentijn                  

olie uit hars van naaldbomen, gebruikt als verfverdunner

Vroeger werd in de verfindustrie terpentijn gebruikt om de lijnolie die als basis diende te verdunnen. 

terpentine                

destillaat uit aardolie, gebruikt als verdunner of oplosmiddel

Terpentine wordt niet alleen gebruikt in verfsoorten met kunsthars, maar ook in poetsmiddelen.

Het woord terpentijn is afgeleid van de naam van de terebintboom, en heeft een harsgeur. De geur van terpentine doet eerder aan kerosine denken. Beide woorden in één zin? Meneer, u had die harde oude kwasten niet moeten schoonmaken met terpentijn maar met terpentine. En hoe zit het dan met wasbenzine en thinner. Tja, uw woordontwarder is geen chemicus. Kijk op de verpakking, of vraag het uw vlekkenspecialist.

Er is een klein betekenisverschil.

terugkomen op

weer beginnen over, herroepen
Ik kom nog graag terug op jouw uitspraak van gisteren. Ik ben het er bij nader inzien namelijk niet mee eens.

terugkomen van

herroepen, intrekken
Tot terugkomen van een besluit is alleen het orgaan bevoegd dat het besluit heeft genomen.

Omdat je ook weer over iets kunt beginnen om het te herroepen, kan terugkomen op soms nagenoeg dezelfde betekenis hebben als terugkomen van: Ik kom nog graag terug op mijn uitspraak van gisteren. Ik had dat zo niet moeten zeggen. Dus, u kunt terugkomen op uw vakantieplannen (er weer over beginnen), terugkomen van uw vakantieplannen (omdat u toch iets anders wilt), en natuurlijk ook gewoon terugkomen van vakantie.

Er is een betekenisverschil.

testen

kommen van aardewerk; hoofden
De testen op de schouw dienen als decoratie.

tests

proeven, toetsen
Voordat hij aangenomen wordt, moet hij een aantal tests afleggen.

Voor meer woorden met een meervoud op -en en op -s waarbij er sprake is van een betekenisverschil kijkt u bij curatoren / curators.

Doorgaans is er geen betekenisverschil, maar kan er wel een stijlverschil zijn, zoals handelaars / handelaren. Voor meer voorbeelden daarvan kijkt u bij aardappelen / aardappels.

Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in combinatiemogelijkheden.

tevergeefs

zonder resultaat
Hij belde tevergeefs.

vergeefs

zonder resultaat (vlak voor een zelfstandig naamwoord)
Dit is vergeefse moeite.

Vlak voor een zelfstandig naamwoord is alleen vergeefs goed: een tevergeefs taxiritje is dus fout, maar een tevergeefs wachtende passagier is wel goed. In alle andere gevallen kunnen beide woorden: het was (te)vergeefs, hij hoopte het (te)vergeefs.

De merkwaardige uitzondering 'vlak voor een zelfstandig naamwoord' is nog een oude rest van het duidelijker onderscheid: tevergeefs als bijwoord en vergeefs als bijvoeglijk naamwoord. Maar omdat in constructies als dit is vergeefs vaker tevergeefs werd gebruikt, is de regel ingeperkt tot een bijvoeglijk naamwoord vlak voor een zelfstandig naamwoord.

Kijk voor nog enkele bekende struikelblokken bij buitenlands / buitenslands.